ΜΟΔΑ : ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ;

ΜΟΔΑ : ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ;



Γιατί και τι είναι η μόδα; Κάτι σαν έκθετο που το περιμαζεύεις, χωρίς να ξέρεις ποιος το γέννησε; Κάτι που δεν ζει περισσότερο από ένα ή δύο χρόνια, και σώνεται σαν ένα άρωμα που πέθανε; Μια άυλη και άψυχη ύλη που τη θυμάσαι και γελάς η ντρέπεσαι για λογαριασμό της και κρυφά για λογαριασμό σου; Κάτι που σε κάνει υποχείριο και δέσμιο του εαυτού σου και δεν σε αφήνει να γευτείς τα «δυνατά κρασιά» της απλότητας και της μοναδικής προσωπικότητας σου;
Στην εποχή μας οι επιταγές της μόδας είναι εναργέστερες από πολλές άλλες. Το φαινόμενο δεν άπτεται μόνο της γυναικείας μερίδας του πληθυσμού, αλλά κάνει θραύση παντού. Η μόδα αποτελεί μια συνήθεια που γεννήθηκε με την βιομηχανία και την παραγωγή προϊόντων «πολυτελείας».
Είναι γεγονός άλλωστε ότι το οικονομικό μοντέλο των βιομηχανικών κοινωνιών «τρέφει» συνεχώς το φαινόμενο του καταναλωτισμού, καθώς επιβάλλει με τον τρόπο της την μαζική κατανάλωση. Αυτό βέβαια έχει ως άμεση συνέπεια να δημιουργούνται παροδικά και εφήμερα πρότυπα – μόδες , προκειμένου να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του καταναλωτή.
Η διαφήμιση, παραμυθάς επινοητικός και παιδαγωγός πειστικότατος(;) , παράγει όχι μόνο ιδεολογία, αλλά και άκρατη «κονσερβοποίηση» .Τόσο με το άμεσο, λεκτικό και εικαστικό μήνυμα της, καταναλωτισμού σημαντικό, όσο και με τα συμφραζόμενα της. Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες που τρέφονται ασταμάτητα από τις ψυχολογικές και συναισθηματικές ταλαντεύσεις του ανθρώπου λόγω της ηθικής αβιταμίνωσης που πηγάζει πιεστική καθημερινότητα και την μονοτονία της ρουτίνας. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από την μετατροπή της εργασίας σε εξαναγκαστική δύναμη που μετατρέπει την αργόσχολη κατάσταση σε υποκατάστατο της ευτυχίας και της ελευθερίας, αναγκάζοντας τον άνθρωπο να αναζητά το νόημα της ζωής σε ό, τι πρόσκαιρα προβάλλεται ως πρότυπο από την καταναλωτική κοινωνία.
Επιπρόσθετα, ένας άλλος εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι αυτό το ακαταμάχητο, το ασυγκράτητο «πλέον έχειν» που υπάρχει στην ιδιοσυγκρασία των σημερινών «άπληστων» ανθρώπων που δεν ζουν για να ζήσουν, αλλά για να μετρήσουν. Με αποτέλεσμα το ιδανικό να γίνεται εμπόρευμα και ο άνθρωπος όχι ένας δημιουργός αλλά ένας καταναλωτής ιδανικών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και τα ιδανικά που ταιριάζουν σε ρόλους, οδηγούν μόνο στο να φτωχαίνουν και να αδυνατίζουν τον άνθρωπο. Αυτά παραπέμπουν πάλι μόνο σε μια χειραγωγημένη και μηχανοποιημένη κατεύθυνση της συμπεριφοράς. Επιπλέον, οι νέοι σήμερα πιστεύουν ότι μέσω της μόδα αποκτούν στιλ . Στιλ όμως δεν είναι αυτό που αγοράζεις από μαγαζιά με κομψούς -εντελώς άκομψα φερόμενους- υπερόπτες(συνήθως)υπαλλήλους, οι οποίοι σου επιβάλλονται για την εξυπηρέτηση τους και προσπαθούν να σε πείσουν ότι οι ίδιοι είναι κάτι πιο σημαντικό από αυτό που η στολή τους προσδιορίζει. Στιλ δεν είναι να προσπαθείς να έχεις στιλ. Αυτό είναι ένα παιχνίδι που έχει λήξει. Θεωρείται λοιπόν ύψιστη ανάγκη να βρει ο καθένας τα «δακτυλικά του αποτυπώματα» πάνω στο καρμπόν της καθημερινότητας.

Σκέφτηκε αλήθεια κανείς ποτέ, τι επιπτώσεις έχει η μόδα στην κοινωνία; Μάλλον όχι, γιατί από ότι φαίνεται το άγχος και τα συναφή ψυχοσωματικά προβλήματα δεν μειώνονται, κάθε άλλο, η ασθένεια του μέλλοντος είναι πλέον η κατάθλιψη. Η μαζικοποίηση και ο άκρατος καταναλωτισμός αυξάνονται συνεχώς με αποτέλεσμα το άτομο να εκπίπτει σε ετεροκίνητη ύπαρξη και όχι μόνο να παθητικοποιείται αλλά και να χειραγωγείται. Επίσης, σε συλλογικό επίπεδο, εξαντλούνται οικονομικά οι αγορές και διασπαθίζονται μεγάλα χρηματικά ποσά καθώς και περιορίζεται πλήρως το ενδιαφέρον για τα κοινά, αφού υπερισχύει η προώθηση του ατομικού συμφέροντος. Στις σχέσεις μας με τους άλλους επικρατεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός , η ιδιοτέλεια, ο εγωισμός, ο φόβος, η ανασφάλεια και συνακόλουθη αβεβαιότητα πως ο έτερος είναι καλύτερος υπηρέτης της μόδας. Και τέλος, μην ξεχνάμε ότι νοθέυεται η πολιτιστική μας ταυτότητα από την ατελώνιστη εισαγωγή ξενόφερτων υλικών και πολιτιστικών προϊόντων.
«Η μόδα είναι η ψευτιά που παρουσιάζεται με τη δύναμη τη αλήθειας, όπως του μύθου ο όνος ο «δοράν λέοντος περιβληθείς»· είναι η ασχημία που μια στιγμή σε ξιπάζει με το μαγικό ραβδί της ομορφιάς. Όπου δεν έχουμε δικές μας γνώμες κι αγάπες δικές μας, εκεί δεν ντυνόμαστε μόνο, μα και συλλογιζόμαστε και μιλούμε και γράφουμε και ζούμε όχι με το λόγο αλλά με τη μόδα. Αν ο καθένας απ’ όλους μας λάνσαρε τη δική του προσωπική μόδα για το καθετί που τον αφορούσε (ντύσιμο, διακόσμηση, ομιλία, μουσική κ.λπ.) κι αν αυτό γινόταν έπειτα από κριτική διαδικασία, φιλοσόφηση των πραγμάτων και σκέψη πολλή. Αν όλα αυτά βασιζόταν στο στέρεο έδαφος μιας παιδευτικής διαδικασίας που θα μας αναδείκνυε όλους προσωπικότητες μορφωμένες σωστά και η διαμόρφωση και επιλογή της προσωπικής μόδας ήταν ανάγκη επιτακτική, βίωμα και στάση ζωής... Ε, τότε ο κόσμος όλος θα ήταν παρασάγγες διαφορετικός και καλύτερος από το σημερινό!

Σκωλίκης Βασίλης
17/03/2010