Διάλογο ονομάζουμε τη συζήτηση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους για την επίλυση προβλήματος, την ανταλλαγή πληροφοριών ή την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με ένα θέμα για την επίτευξη συμφωνίας και τη γεφύρωση αντιθέσεων.
Ήταν ένα μεγάλο επίτευγμα για τον πρωτόγονο άνθρωπο να προχωρήσει από την άναρθρη, ενστικτώδη κραυγή στη νοήμονα φωνή, από τον άτακτο και ασύντακτο ατομικό μονόλογο στον συντεταγμένο διαπροσωπικό διάλογο που αυτόχρημα σηματοδοτεί τον επίλογο του θηριωδώς ζήν και την απαρχή του ανθρωπίνως βιοτεύειν, το λυκόφως του μισόλογου και το λυκαυγές του φιλόλογου ανθρώπου.
Ο διάλογος ο σωστός και εποικοδομητικός αναβαθμίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις, διανθίζει τη ζωή και διαβαθμίζει το επίπεδο της. Και επειδή ο λόγος δεν αποτελεί μόνο το δεύτερο συνθετικό της λέξης διαλόγου αλλά στοιχείο συνεκτικό και ουσιαστικό για την ομαλή διεξαγωγή του, θα πρέπει ο άνθρωπος να αναπτύξει και να αξιοποιήσει με την παιδεία του τον λόγο και να μην τον παραμελήσει γιατί δεν θα ναι πια φιλόλογος αλλα μισόλογος .
Ο διάλογος όχι μόνο εξάπτει την φαντασία αλλά και οξύνει την κριτική σκέψη καθώς ενισχύει τον προβληματισμό των ανθρώπων και εμβαθύνει στα προβλήματα με αποτέλεσμα να διαμορφώνει μια συγκροτημένη άποψη για τα διάφορα θέματα. Ο διάλογος κινητοποιεί ηθικά και πνευματικά τον άνθρωπο και διευρύνει συνεχώς τους πνευματικούς του ορίζοντες καθώς του προσφέρει συναισθηματική εγρήγορση , σφαιρική και πολύπλευρη προσέγγιση των διαφόρων θεμάτων όπως επίσης και δημιουργική αναζήτηση της αλήθειας.
Ο διάλογος είναι έννοια πολυκύμαντη όπως η κοινωνία που τον χρησιμοποιεί. Στοχεύει και αναπτύσσει όλους τους τομείς της ζωής, πνευματικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και πρακτικούς. Διαβλέποντας αυτή την βαθιά έννοια του διαλόγου, θα δούμε ότι μέσω του διαλόγου ικανοποιείται η ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία, απαλλάσσοντας τον από το άγχος της μοναξιάς με αποτέλεσμα να αποβάλλει και να εξωτερικεύει την μονότονη εσωστρέφεια του και να αμβλύνει τις ψυχολογικές του δονήσεις και εξάρσεις και τις συνακόλουθες συναισθηματικές του ταλαντώσεις και ταλαντεύσεις.
Επιπρόσθετα, τα γνωστά σε όλους μας “meetings” συχνά αναφερόμενα και ως συναντήσεις εντάσσουν το άτομο ομαλά στην πολύμορφη κοινωνία διαμορφώνοντας του κοινωνικές σχέσεις, φιλίες , και καλλιεργώντας του ένα πολυδύναμο πνεύμα συνεργασίας.
Ο διάλογος καταπολεμά επίσης την αδιαλλαξία, την ιδιοτέλεια και τη δημαγωγία στο χώρο της πολιτικής. Συμβάλλει επίσης στην ορθή εδραίωση της έννοιας της Δημοκρατίας μέσω της ελευθερίας έκφρασης και ανταλλαγής απόψεων όπως και στην προβολή αιτημάτων των ανθρώπων, κοινωνικών ομάδων και λαών.
Πώς νομίζεται αλήθεια προωθούνται τα πνευματικά ρεύματα και τα καλλιτεχνικά κύματα και διαδίδονται νέες ιδέες; Πώς προοδεύει η επιστήμη και πώς πραγματοποιείται η ορθή συνεργασία μεταξύ κρατών;
Ο διάλογος είναι για το πνεύμα ότι η αναπνοή για το σώμα, ότι το νερό για τα φυτά. Γιατί πράγματι , πώς μπορείς κάτι να το νιώσεις και πολυδύναμα να το βιώσεις άμα δεν μπορείς παραστατικά να το εκφράσεις και πολύχρωμα να το διατυπώσεις. Έτσι ο διάλογος αποτελεί όχημα που κινεί τον πολιτισμό και ανανεώνει τον άνθρωπο.
Άλλωστε, όπως θα μας πεί και ο Πλάτων : « όταν κάτι το λές, η το γράφεις γίνεται πιο σαφές». Επομένως, ο διάλογος αναπτύσσει και την γλώσσα που αποτελεί το βασικότερο όπλο για την αμφίδρομη κατανόηση των ανθρώπων .
Κλείνοντας, «στον διάλογο πάμε να σώσουμε την αλήθεια και όχι τις ιδέες μας» και η τέχνη του αποδοτικού διαλόγου είναι πολύ σημαντική αρετή στην οποία δυστυχώς μεγάλη μερίδα του κόσμου ελάχιστα έχει εκπαιδευθεί, αντιθέτως έχουμε εθισθεί στην άγονη τεχνική του εριστικού διαλόγου για να ακυρώσουμε κάθε μη αρεστή λύση χωρίς καμία ρεαλιστική αντιπρόταση.